De challenge ‘Hoe kunnen we twintigers en dertigers meer betrekken bij de gemeentepolitiek?’ is door het ministerie van BZK uitgezet om ideeën te verzamelen over hoe men meer jongeren bij de gemeentepolitiek kan betrekken. Uit 96 ingestuurde concepten zijn de 5 beste geselecteerd.

Tijdens de finale op 13 oktober 2017 zijn deze 5 concepten aan de jury en publiek gepresenteerd. De jury bestond uit vertegenwoordigers van Raadslid.nu, de Vereniging van Griffiers, ProDemos, politieke partijen, de wetenschap en het ministerie van BZK. De jury koos unaniem voor het concept ‘Baas voor een Uur’ van Pim Meijer, adviseur bij Twynstra Gudde. Hij stelde voor om een gemeenteraadzaal om te toveren tot een soort Escape Room. Daarin vinden de deelnemers dan maatschappelijke vraagstukken in plaats van de gebruikelijke puzzels en raadsels.

Meijer gaf zelf aan dat het concept mogelijk ook een andere naam kan krijgen. Het gaat namelijk niet om ontsnappen uit de zaal maar om het oplossen van maatschappelijke problemen. Als winnaar ontving Meijer 2000 euro. Hij krijgt verdere ondersteuning bij het uitwerken van het idee.

Dat laatste geldt overigens voor alle vijf de genomineerden, zo deelde juryvoorzitter René Bagchus, directeur Democratie en Burgerschap van het ministerie van BZK, tijdens de prijsuitreiking mee.

Bijna 100 concepten!

Tijdens de finalebijeenkomst benadrukte juryvoorzitter René Baghus nog eens waarom BZK zoveel waarde hecht aan het betrekken van twintigers en dertigers bij de (gemeente)politiek. Hij noemde het belang van diversiteit van volksvertegenwoordigers voor het vertrouwen in en de legitimiteit van de democratie. De interesse en aanwas van 20-ers en 30-ers blijft achter (de gemiddelde leeftijd van raadsleden is 53 jaar) en dat vraagt aandacht.

BZK is dan ook blij verrast met het grote aantal inzendingen, bijna allemaal door 20-ers en 30-ers ingediend, veelal uit studentensteden. Het getuigt van een grote bereidheid om mee te denken. De inzendingen bevatten goed uitgewerkte, creatieve en onconventionele voorstellen.

Uit de omgevingsanalyses bij de concepten blijkt dat er nogal wat drempels worden ervaren om actief te worden in de gemeentepolitiek:

• Het is vrij onbekend wat raadsleden eigenlijk doen en hoe je raadslid wordt; informatie hierover moet beter
• Raadsleden hebben een saai en stoffig imago
• Kost teveel tijd en levert te weinig op
• Aansluiten bij politieke partij is vaak (te) hoge drempel
• Doelgroep verhuist nog vaak: minder binding met 1 gemeente
• Doelgroep is (nog) niet toe aan lange termijn commitment

Aan de andere kant blijkt er ook aantrekkingskracht van de gemeentepolitiek te zijn:

• Betrokken worden bij relevante, actuele issues in je eigen buurt
  • Als eerste nieuwtjes horen; weten wat er speelt
  • Groot netwerk erbij krijgen; is ook gezellig
  • Veel verschillende competenties ontwikkelen, zoals spreken in het openbaar, complexe vraagstukken ontleden, debatteren
  • Dus het levert ook best veel op!

De ingediende concepten richten zich grofweg op vijf categorieën:

• Communicatie/informeren
  • Via websites, social media, aanplakbiljetten
• Aanpassingen omtrent de raadsvergadering
  • 360-graden camera in de raadzaal;
  • Raadsvoorprogramma;
  • Gereserveerde plek voor jongeren / jongerenraad 
• Stem van jongeren meer betrekken bij besluitvorming
  • Gericht bij aansprekende lokale thema’s
  • Op andere plekken ophalen dan in gemeentehuis: café, festival.
  • Via apps, social media
• Gerichte rekrutering
  • Traineeships, Academie, BuZa-klasje
  • Jonge ouders 
• Onderwijs, studie, voorlichting
  • Voorlichting op scholen
  • Studiepunten, stage in opleiding
  • MOOC, Podcast

Het hoort bij een finale dat er toegewerkt wordt naar een winnaar. Tegelijkertijd is het belangrijk dat meer van de ideeën daadwerkelijk benut gaan worden om meer 20-ers en 30-ers bij de eigen gemeente of partij te betrekken. BZK gaat met de vijf finalisten in gesprek over mogelijkheden voor uitwerking van de concepten. Daarbij wordt samenwerking gezocht met diverse partners, zoals de VNG, beroepsverenigingen, ProDemos en Politieke (jongeren)partijen.

Overigens worden alle 96 concepten beschikbaar gesteld via de website www.politiekeambtsdragers.nl.

Overzicht top 5

De 1^e plaats gaat naar Baas voor een Uur van Pim Meijer - Escape Room in de raadzaal.

De raadzaal van een gemeente fungeert een uur lang als een Escape Room. In groepjes van 4 of 5 worden de twintigers en dertigers een uur lang opgesloten. De opdrachten die ze moeten uitvoeren om te kunnen ontsnappen gaan over belangrijke maatschappelijke vraagstukken waar raadsleden dagelijks mee te maken hebben. De deelnemers moeten slim en goed samenwerken aan oplossingen voor deze vraagstukken waarmee ze ervaren hoe interessant maar complex het raadwerk in de praktijk is.

Jury:

“Een mooi uitgewerkt en uitdagend gepresenteerd concept, waarbij slim wordt aangesloten bij een populaire spelvorm onder 20-ers en 30-ers: een escape room. Door aandacht te geven aan de complexiteit van het raadswerk - door er een uitdagende puzzel van te maken - wordt het raadswerk geframed als leuk en uitdagend waar je met teamwork tot oplossingen komt.”

De 2^e plaats gaat naar Onder Invloed van Bram Pullen - Ontmoetingen in festivalsferen.

Benader jongeren op plekken waar ze zich op hun gemak voelen. Bijvoorbeeld op een festival. Creëer daar een uitnodigende plek waar raads- en collegeleden met elkaar in gesprek gaan over problemen die ze ervaren of waar ze tegenaan lopen. Er is een kleinschalige pilot gestart in Amersfoort.

Jury:

“Het concept is goed uitgewerkt en sluit knap aan bij de belevingswereld van de doelgroep: in ongedwongen sfeer in gesprek over dingen die de doelgroep aanspreekt. Denk aan cultuuraanbod, woningmarkt, sportvoorzieningen. Het concept is in grote en kleinere gemeenten toepasbaar, overal zijn wel evenementen waar raads- en collegeleden met jonge bezoekers in gesprek kunnen gaan en is gericht op een brede doelgroep die nog niet persé geïnteresseerd is in de politiek. Indieners hebben daadkracht getoond door al een pilot te starten in Amersfoort en laten daarmee zien dat het concept haalbaar is. En er kan bovendien geleerd worden van de ervaringen die daar zijn opgedaan.”

Op de 3e plaats: Crash course podcast van Jelmer Uitentuis - Stoomcursus succesvol gemeenteraadslid.

Jonge mensen die overwegen om raadslid te worden, moeten hun keuze afgewogen kunnen maken. Voorstel: maak 5 podcastafleveringen waarin steeds een concreet thema wordt besproken met 6 jonge (ex-)raadsleden. Voorbeeldthema’s: campagne voeren, combineren van baan, hobby of gezin met je raadslidmaatschap.

Jury:

“Een interessant en haalbaar concept, dat gericht is op jonge mensen die al (enigszins) geïnteresseerd zijn in politiek en overwegen om raadslid te worden. Kan hopelijk het laatste duwtje geven. Het concept sluit goed aan bij de activiteiten die BZK met diverse partners is gestart, om kandidaat-raadsleden goed klaar te stomen voor het raadswerk. Door het concept goed uit te werken is het gemakkelijk toe te passen door veel verschillende gemeenten en partijen.”

De 4^e plaats is voor: PPP-traineeship van Dian van Erp en Ruben Spelier - Combi van Publiek-Privaat-Politiek.

Het combineren van de eerste stappen in het werkende leven met actief zijn in de gemeenteraad kan erg pittig zijn. Het PPP-traineeship biedt de young professional daarom de mogelijkheid om een periode bij een gemeente én een bedrijf te werken. Hierbij wordt onderkend dat het raadswerk een interessante meerwaarde heeft voor zowel het lokale bedrijfsleven als voor een gemeente.

Jury:

“Het concept is een interessante combinatie van zowel publieke als private samenwerking binnen een traineeship als het raadswerk. Het concept sluit aan bij het frame dat raadslid zijn goed is voor je eigen ontwikkeling en een meerwaarde is voor werkgevers. Dat biedt potentie.”

Op de 5^e plaats: Toekomstbestendig?!, ook van Dian van Erp en Ruben Spelier - Appèl op jong ouderschap.

Kersverse ouders worden op verschillende momenten na de geboorte van hun kind benadert, met de vraag: “In welk soort gemeente wil je dat jullie kind opgroeit?” De ouders worden aangesproken in een rol die appelleert aan hun nieuwe verantwoordelijkheid voor het gezin. De gemeente laat door de persoonlijke aanpak zien te willen luisteren naar de burger, en benoemt de mogelijkheden om laagdrempelig maatschappelijk betrokken te zijn.

Jury:

“Het concept appelleert knap aan het verantwoordelijkheidsgevoel van kersverse ouders en sluit  aan op hun (nieuwe) belevingswereld. De doelgroep jonge ouders is opleidingsniveau- en achtergrondonafhankelijk en heeft daardoor potentie. Met het concept laat je als gemeente zien dat je relevant bent en wilt luisteren naar behoeften van de inwoners, in dit geval jonge ouders. Dit concept is toepasbaar op diverse andere interessante (doel)groepen.”